ﻫـﻨﮕﺎم ﭼﯿﻦ اول ﺑـﺮگ ﺳـﺒﺰ، ﭘـﺪرﺧـﺎﻧـﻮاده و درﺻـﻮرت ﻓـﻮت ﭘـﺪر، ﻣـﺎدرﺧـﺎﻧـﻮاده ﯾﮑﯽ ازﻓـﺮزﻧـﺪان ارﺷـﺪ ﺧـﻮد را اﻧـﺘﺨﺎبﻣﯽﮐﻨﺪ ﺗـﺎ آن ﻓـﺮزﻧـﺪ ﺑـﺮای اوﻟﯿﻦﺑـﺎرو ﻗـﺒﻞ ازاﻓـﺮاد دﯾﮕﺮﺧـﺎﻧـﻮاده ﭼـﺎی ﺑﭽﯿﻨﺪ؛ زﯾﺮا ﻣـﻌﺘﻘﺪﻧـﺪ اﮔـﺮﻓـﺮزﻧـﺪ اول ﺧـﺎﻧـﻮاده ﻗـﺒﻞ ازﻫـﻤﻪ ﺷـﺮوع ﺑـﻪ ﭼﯿﺪن ﭼـﺎی ﮐﻨﺪ، آن ﺳـﺎلﻣـﺤﺼﻮل ﭼـﺎی آن ﺧـﺎﻧـﻮاده ﺑﯿﺸﺘﺮﻣﯽﺷـﻮد. ﺑـﺮﺧﯽ اﻋـﺘﻘﺎد دارﻧـﺪ ﮐﻪ ﺑـﺮای ﭼﯿﻦ اول ﺑـﺎﯾﺪ ازﺷﺨﺼﯽ
ﺑﻪاﺻﻄﻼحﺳﺒﮏدﺳﺖﮐﻤﮏ ﮔﺮﻓﺖ،ﭼﻮناو ﺑﺎ اﯾﻦ ﮐﺎرش ﺑﻪﻣﺤﺼﻮلﭼﺎی آﻧﻬﺎ ﺑﺮﮐﺖﻣﯽﺑﺨﺸﺪ )رﻣﻀﺎﻧﻌﻠﯽﭘﻮر، ۲۱۱-۳۱۱.( ﯾﮑﯽ ازﻣـﻬﻢﺗـﺮﯾﻦ ﻣـﺮاﺣـﻞ ﺗﻬﯿﮥ ﭼـﺎی، ﺑـﻪﻋـﻨﻮان ﻧـﻮﺷﯿﺪﻧﯽ، دمﮐﺮدن ﭼـﺎی اﺳـﺖ. ﺗﺒﺤـﺮدراﯾﻦ ﮐﺎرﺑـﻪ ﻫـﻤﺎن اﻧـﺪازۀ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺧـﻮد ﭼـﺎی ﺧﺸﮏ، درﺧـﻮشﻋـﻄﺮوﻃـﻌﻢ ﺷـﺪن ﭼـﺎی ﻣـﻬﻢ اﺳـﺖ. دردورۀ ﺻـﻔﻮی، ﭼـﺎی را ﻣـﺎﻧـﻨﺪ اﻣـﺮوزدم ﻧﻤﯽﮐﺮدﻧـﺪ. ﻣـﺠﺘﺒﻰ ﻣﯿﻨﻮی ﺑـﻪ ﻧـﻘﻞ ازﻗـﺎﺿﯽ اﺑـﻦ ﮐﺎﺷـﻒاﻟـﺪﯾﻦﻣﺤـﻤﺪ ﯾﺰدی ﻧـﻮﺷـﺘﻪ اﺳـﺖ: »ﻗـﺎﻋـﺪۀ ﻃـﺒﺦ او آن اﺳـﺖ ﮐﻪ ﻣـﺜﻘﺎﻟﯽ ازآن را در۰۵۱ ﻣـﺜﻘﺎل آب
ﺑﺠﻮﺷﺎﻧﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ۰۸ ﻣﺜﻘﺎل آﯾﺪ. ﺧﻮردن آنﻣﻮﺟﺐﮐﺴﺎﻟﺖ ﻣﯽﺷﻮد و ﺧﻮاب اﻧﺪﮐﯽ ﻣﯽآورد« )ﻧﮑ : ﺧﺴﺮوی، ۵۸.( دمﮐﺮدن ﭼـﺎی ﺑـﻪ اﯾﻦﻣﻌﻨﯽ اﺳـﺖ ﮐﻪ روی ﭼـﺎی ﺧﺸﮏ ﮐﻪ درﻇـﺮف ﻣـﺨﺼﻮص )ﻗـﻮری( رﯾﺨﺘﻪ ﺷـﺪه، آب داغ ﺑـﺮﯾﺰﻧـﺪ و ﻣـﺪﺗﯽ آن را درﻣـﻌﺮض ﺑـﺨﺎرآب ﯾﺎ ﺣـﺮارت آﺗـﺶ ﻗـﺮاردﻫـﻨﺪ، ﺗـﺎ ﺧـﻮب رﻧـﮓ ﺑﮕﯿﺮد؛ اﻣـﺎ روﺷـﻬﺎی دمﮐﺮدن ﭼـﺎی درﻧـﻘﺎط ﻣـﺨﺘﻠﻒ و ﺑـﻪ ﺗـﻨﺎﺳـﺐ وﺳـﺎﯾﻠﯽ ﮐﻪ ﺑـﻪ ﮐﺎرﻣﯽﺑـﺮﻧـﺪ، ﮐﻢوﺑﯿﺶ ﺗـﻔﺎوﺗـﻬﺎﯾﯽ دارد. ﻣـﻌﻤﻮلﺗـﺮﯾﻦ روش دمﮐﺮدن ﭼـﺎی ﭼﻨﯿﻦ اﺳـﺖ: آب داغ درﻗـﻮری ﺧـﺎﻟﯽ ﻣﯽرﯾﺰﻧـﺪ و درآن ﻣﯽﮔـﺮداﻧـﻨﺪ و ﺧـﺎﻟﯽ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﺗـﺎ ﻗـﻮری داغ ﺷـﻮد. ﺳـﭙﺲ ﭼـﺎی ﺧﺸﮏ را ﺑـﻪ اﻧـﺪازۀ ﭘﯿﻤﺎﻧـﻪای ﮐﻪ ﺑـﺮای ﻣـﺼﺮف دارﻧـﺪ، داﺧـﻞ ﻗـﻮری رﯾﺨﺘﻪ، آب ﺟـﻮش را ﺑـﻪآراﻣﯽ روی ﭼـﺎی ﻣﯽرﯾﺰﻧـﺪ، ﺑـﻪ اﻧـﺪازهای ﮐﻪ ﻗـﻮری ﺳـﺮﺧـﺎﻟﯽ ﺑـﺎﺷـﺪ. آﻧـﮕﺎه ﻗـﻮری را ﮐﻨﺎرآﺗـﺶ
ﯾﺎ روی ﺳـﻤﺎورﻣﯽﮔـﺬارﻧـﺪ و ﯾﮏ ﺗﮑﻪ ﭘـﺎرﭼﮥ ﮐﻮﭼﮏ )روﻗـﻮری( ــ ﮐﻪ ﻣـﻌﻤﻮﻻًازﺟـﻨﺲ ﺷــﺎل، و ﺳــﻮزندوزیﺷــﺪه اﺳـﺖ ــ روی آن
ﻣﯽاﻧــﺪازﻧــﺪ. اﻧـﺪاﺧـﺘﻦ روﻗـﻮری ﺑـﻪ دمﮐﺸﯿﺪن ﭼـﺎی ﮐﻤﮏﻣﯽﮐﻨﺪ. زﻣـﺎن دمﮐﺸﯿﺪن، ﺑـﻪ ﻧﺴـﺒﺖ دﯾﺮدم ﯾﺎ زود َدم ﺑـﻮدن ﻧـﻮع ﭼـﺎی
ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ، و درﻫﺮﺻﻮرت دﺳﺖﮐﻢ ۷- ۸ دﻗﯿﻘﻪ زﻣﺎن ﻣﯽﺑﺮد )ﻣﯿﺮﺷﮑﺮاﯾﯽ، ۴۱۱.( ﮔــﺎﻫﯽﻣﻤﮑﻦ اﺳــﺖ ﭼــﺎی داﺧــﻞ ﻗــﻮری ﺑــﺠﻮﺷــﺪ؛ ﺑــﺮای رﻓــﻊ ﺟــﻮﺷﯿﺪﮔﯽ و ﺑــﺪﻃﻌﻤﯽ آن، اﺑــﺘﺪا ﻗــﻮری را ازروی ﺳــﻤﺎورﯾﺎ ﮐﺘﺮی ﺑـﺮﻣﯽدارﻧـﺪ و ﺳـﭙﺲ ﻣـﻘﺪاری آب ﺳـﺮد داﺧـﻞ ﭼـﺎی ﺟـﻮﺷﯿﺪۀ ﻗـﻮری ﻣﯽرﯾﺰﻧـﺪ ﺗـﺎ ﻃـﻌﻢ و ﺑـﻮی ﺟـﻮﺷﯿﺪﮔﯽ ﭼـﺎی ازﺑﯿﻦ ﺑـﺮود و ﭼـﺎی ﺧـﻮشرﻧـﮓ و ﻣـﻌﻄﺮﺷـﻮد )رﻣـﻀﺎﻧﻌﻠﯽﭘـﻮر، ۳۱۱.( اﻧـﺪاﺧـﺘﻦ ﯾﮑﯽ دو ﺣـﺒﻪ ﻗـﻨﺪ درﻗـﻮری ﭼـﺎی ﺟـﻮﺷﯿﺪه ﺑـﺮای رﻗﯿﻖﺗـﺮﮐﺮدن آن ﻧﯿﺰ
ﻣﺮﺳﻮماﺳﺖ. ﮔــﺎه ﭼــﺎی را ﺑــﻪ روﺷــﻬﺎی دﯾﮕﺮﻧﯿﺰدم ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ. ﻣــﺜﻼ ًدرﺑــﻨﺪرﮐﻨﮓ ﺑــﺮای ﺗﻬﯿﮥ ﭼــﺎی، اﺑــﺘﺪا آب را ﺟــﻮش ﻣﯽآورﻧــﺪ و ﺷﮑﺮدرآن
ﻣﯽرﯾﺰﻧـﺪ ﺗـﺎ ﺷﯿﺮﯾﻦ ﺷـﻮد. وﻗﺘﯽ آب ﺟـﻮش و ﺷﮑﺮﺧـﻮب ﺑـﺎ ﻫـﻢ ﻣﺨـﻠﻮط ﺷـﺪﻧـﺪ، ﻗـﺪری ﭼـﺎی درآن ﻣﯽرﯾﺰﻧـﺪ و ﺑـﻌﺪ اﯾﻦ ﻣﺨـﻠﻮط را
درﻓـﻼﺳﮏﻣـﺨﺼﻮص ﭼـﺎی ﻣﯽرﯾﺰﻧـﺪ و ﻣﯽﻧـﻮﺷـﻨﺪ. اﯾﻦ ﭼـﺎی ﺧـﻮاﻫـﺎن زﯾﺎدی دارد و ﺑـﻪ آن ﻫـﻮاری ﻣﯽﮔـﻮﯾﻨﺪ )ﻧـﻮرﺑـﺨﺶ، ۸۸۱-
۹۸۱.( ﮔـﺎﻫﯽ ﺑـﺮای ﺧـﻮشرﻧـﮓ و ﺷـﻔﺎفﺷـﺪن ﭼـﺎی، اﺑـﺘﺪا ﭼـﺎی ﺧﺸﮏ را درﻗـﻮری ﻣﯽرﯾﺰﻧـﺪ و ﺑـﺎ آب ﺳـﺮد ﺑـﻪ اﺻـﻄﻼح ﮔـﺮدوﺧـﺎک ﭼـﺎی را ﻣﯽﺷـﻮﯾﻨﺪ؛ ﺳـﭙﺲ آب ﺟـﻮش روی آن ﻣﯽرﯾﺰﻧـﺪ و ﻣﯽﮔـﺬارﻧـﺪ روی ﺳـﻤﺎورﯾﺎ ﮐﺘﺮی ﺗـﺎ دم ﺑﮑﺸﺪ. درﺑـﺮﺧﯽ ﻧـﻘﺎط اﯾﺮان و درﻣﯿﺎن
ﺑـﺮﺧﯽ ﺧـﺎﻧـﻮادهﻫـﺎ ﻣـﻌﻤﻮل اﺳـﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﮔـﺬارﻧـﺪ ﭼـﺎی ﯾﮏ ﺟـﻮش ﮐﻮﺗـﺎه و ﺑـﻪاﺻـﻄﻼح ﯾﮏ ﻗُـﻞ ﺑـﺰﻧـﺪ، ﺗـﺎ ﺑـﻪﺧـﻮﺑﯽ ﻃـﻌﻢ و رﻧـﮓ ﺑﮕﯿﺮد.
ﭘﯿﺶ ازآﻧﮑﻪ ﺳـﻤﺎورﻣـﻌﻤﻮل ﺷـﻮد، ﮐﺘﺮی ﻣﺴﯽ و ﻧـﻮﻋﯽ ﻇـﺮف ﭼـﺪﻧﯽ ﺷـﺒﯿﻪ آﻓـﺘﺎﺑـﻪ ﺑـﻪ ﻧـﺎم ﮐﻨﺪوک ﺑـﺮای دمﮐﺮدن ﭼـﺎی ﺑـﻪ ﮐﺎر ﻣﯽرﻓـﺖ. ﮐﺘﺮی درﻫﻤﮥ ﻧـﻘﺎط اﯾﺮان ﻣـﻌﻤﻮل ﺑـﻮد و ﮐﻨﺪوک ﺑﯿﺸﺘﺮدرﻣـﻨﺎﻃـﻖ ﺷـﺮﻗﯽ، ﺟـﻨﻮﺑﯽ و ﺷـﻤﺎل ﺷـﺮﻗﯽ رواج داﺷـﺖ. ﮐﺘﺮی ﯾﺎ ﮐﻨﺪوک را ﮐﻨﺎرآﺗـﺶ ﻣﯽﻧـﻬﺎدﻧـﺪ و آب را درآن ﺟـﻮش ﻣﯽآوردﻧـﺪ، ﺳـﭙﺲ ﭼـﺎی را داﺧـﻞ ﻫـﻤﺎن ﻇـﺮف درآب ﺟـﻮشﻣﯽرﯾﺨﺘﻨﺪ و ﭼــﻨﺪ دﻗﯿﻘﻪ ﮐﻨﺎرآﺗــﺶ ﻗــﺮارﻣﯽدادﻧــﺪ ﺗــﺎ دم ﺑﮑﺸﺪ. آﺧــﺮﯾﻦ ﺗــﺤﻮﻟﯽ ﮐﻪ درﺷﯿﻮۀ دمﮐﺮدن ﭼــﺎی رخ داده، اﺳــﺘﻔﺎده ازﻇــﺮﻓــﻬﺎی
ﺟﺪﯾﺪیﺑﻪ ﻧﺎم ﻓﻼﺳﮏاﺳﺖ )ﻣﯿﺮﺷﮑﺮاﯾﯽ، ۵۱۱.( ﻣـﻌﻤﻮﻻ ًﭼـﺎی را ﺑـﺎ ﻧـﻮﻋﯽ ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ ﻣﯽﻧـﻮﺷـﻨﺪ. ﻋـﻤﻮﻣﯽﺗـﺮﯾﻦ ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ، ﻗـﻨﺪ اﺳـﺖ؛ اﻣـﺎ ﺷﮑﺮ، ﻧـﺒﺎت، آبﻧـﺒﺎﺗـﻬﺎی دﺳـﺘﯽ ﻣـﺜﻞ
آبﻧـﺒﺎتﻗﯿﭽﯽ، ﺷﮑﺮﭘﻨﯿﺮ، ﭘـﻮﻟﮑﯽ و ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ ﭼـﺎی )درآذرﺑـﺎﯾﺠﺎن( ﻧﯿﺰﻣـﺼﺮف ﻣﯽﺷـﻮد. اﺳـﺘﻔﺎده ازﺷﯿﺮﯾﻨﯿﻬﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽﺗـﺮﻧﻈﯿﺮ
ﺧـﺮﻣـﺎ، ﮐﺸﻤﺶ )ﻫ مم(، ﺗـﻮت ﺧﺸﮏ و ﯾﺎﻣـﺤﺼﻮﻻت اﻣـﺮوزی ﻣـﺜﻞ ﺷﮑﻼت و ﺑﯿﺴﮑﻮﯾﺘﻬﺎی ﺷﮑﻼﺗﯽ ﻫـﻢ رواج دارد. ﻣـﻨﻈﻮراز
اﺻـﻄﻼح ﭼـﺎی ﻗـﻨﺪﭘﻬـﻠﻮ، اﯾﻦ اﺳـﺖ ﮐﻪ درﻗـﻬﻮهﺧـﺎﻧـﻪﻫـﺎ ﭼـﻨﺪ ﺣـﺒﻪ ﻗـﻨﺪ ﮐﻨﺎرﺳﯿﻨﯽ ﮐﻮﭼﮏ زﯾﺮاﺳـﺘﮑﺎن و ﻧ ًﻌﻠﺒﮑﯽ ﻣﯽﮔـﺬارﻧـﺪ.
دﯾﺸﻠﻤﻪ اﺻـﻄﻼح ﺑـﺎزاری ﻫـﻤﺎن ﻗـﻨﺪﭘﻬـﻠﻮ ﺳـﺖ. ﺧـﻮردن ﭼـﺎی ﺷﯿﺮﯾﻦ ﺑـﺎ ﻧـﺎن و ﭘﻨﯿﺮدروﻋـﺪۀ ﺻـﺒﺤﺎﻧـﻪ ﺗـﻘﺮﯾﺒﺎ ﺑـﻪ ﻋـﺎدت ﻫـﻤﮕﺎﻧﯽ
اﯾﺮاﻧﯿﺎنﺑﺪلﺷﺪهاﺳﺖ.
ﻧـﻮﻋﯽ ﭼـﺎی ﺷﯿﺮﯾﻦ وﺟـﻮد دارد ﮐﻪ ازاﺑـﺪاﻋـﺎت اﯾﺮاﻧﯿﺎن اﺳـﺖ و ﺑـﻪ آن ﭼـﺎی دورﻧـﮓ ﯾﺎ دورﻧـﮕﻪ ﻣﯽﮔـﻮﯾﻨﺪ و درﺧـﺮاﺳـﺎن، ﮔﯿﻼن،
ً |
ﻣـﺎزﻧـﺪران، آذرﺑـﺎﯾﺠﺎن و ﻣـﻨﺎﻃـﻖ ﻣـﺮﮐﺰی اﯾﺮان ﺑﯿﺸﺘﺮﻃـﺮفدارداﺷـﺘﻪ اﺳـﺖ و اﻣـﺮوزه ﮐﻤﺘﺮﻣـﺼﺮف ﻣﯽﺷـﻮد. درﭼـﺎی دورﻧـﮓ، ﻧﯿﻤﯽ ازاﺳـﺘﮑﺎن ﯾﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮرا ﺑـﺎ ﺷﮑﺮو ﺑـﺎ ﻏـﻠﻈﺖ زﯾﺎد ﺷﯿﺮﯾﻦﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و ﺑـﻌﺪ ﭼـﺎی را آرامآرام ﺑـﻪ آن اﺿـﺎﻓـﻪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ. ﻣـﺼﺮف اﯾﻦ ﺷﮑﻞ ازﭼـﺎی ﺑﯿﺸﺘﺮﻃﯽ ﻣـﺮاﺳـﻢ و ﺿﯿﺎﻓـﺘﻬﺎ و ﯾﺎ ﺑـﺮای ﺳـﺮﮔـﺮﻣﯽ ﮐﻮدﮐﺎن ﺻـﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد )ﻫـﻤﻮ، ۷۱۱.( اﯾﻦ ﻧـﻮع ﭼـﺎی ﺣـﺘﻤﺎ ﺑـﺎﯾﺪ در اﺳـﺘﮑﺎن ﯾﺎ ﻟﯿﻮان ﺑـﻠﻮری درﺳـﺖ ﺷـﻮد ﺗـﺎ ﻫـﻢ ﭼـﺎی ﮐﻪ درﺳـﻄﺢ ﺑـﺎﻻﯾﯽ ﺑـﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣـﺎﻧـﺪ و ﻫـﻢ دورﻧـﮓ ﺑـﻮدن آن، ازﺑﯿﺮون ﻇـﺮف دﯾﺪه ﺷـﻮد. درﺑـﺮﺧﯽ ﺷـﺮاﯾﻂ ﻣـﺜﻞ ﮔـﺮﻣـﺎزدﮔﯽ و دلﭘﯿﭽﻪ، و ﮔـﺎه ﺳـﻠﯿﻘﻪای، ﭼـﺎی را ﺑـﺎ ﻣـﻮاد ﺧـﻮشراﯾﺤﻪای ﭼـﻮن ﻟﯿﻤﻮ، آبﻟﯿﻤﻮ، آب ﻧـﺎرﻧـﺞ، ﻫـﻞ، ﺑﯿﺪﻣﺸﮏ، زﻧﺠﺒﯿﻞ، آﻟـﺒﺎﻟـﻮ، ﻧـﻌﻨﺎع، زﻋـﻔﺮان، ﻧـﺒﺎت و دارﭼﯿﻦ ﺗـﺮﮐﯿﺐ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ. ﺟـﻌﻔﺮﺷﻬـﺮی ﺑـﻪ ﭼـﺎیﻓـﺮوﺷـﺎن دورهﮔـﺮد ﮐﻪ ﭼـﺎی دارﭼﯿﻨﯽ ﻣﯽﻓـﺮوﺧـﺘﻨﺪ، اﺷـﺎره ﮐﺮده اﺳـﺖ. اﺑـﺰارﮐﺎرآﻧـﻬﺎ ﻋـﺒﺎرت ﺑـﻮده اﺳـﺖ ازﯾﮏ ﺳـﻤﺎورﺣـﻠﺒﯽ اﺳـﺘﻮاﻧـﻪای و دﺳـﺘﻪدار، دﺳـﺘﻪای ازﻣـﻔﺘﻮل و دﺳـﺘﮕﯿﺮهای ﻫـﻤﺎﻧـﻨﺪ دﺳـﺘﮥ ﺳـﻄﻞ، آﺗـﺸﺨﺎﻧـﻪای دودﮐﺶﻣـﺎﻧـﻨﺪ دروﺳـﻂ ﺑـﺎ ﺳـﻮراﺧـﻬﺎﯾﯽ درﭘـﺎﯾﯿﻦ
ﺟﻬـﺖ رﺳـﺎﻧـﺪن ﻫـﻮا ﺑـﻪ آﺗـﺶ آﺗـﺸﺨﺎﻧـﻪ، دری ﻣـﺎﻧـﻨﺪ دردﯾﮓ، ﻟـﻮﻟـﻪای ﺳـﺮﺧـﻮد ﮐﻪ ﺑـﺮﺗـﻨﻪ ﻟﺤﯿﻢ ﻣﯽﺷـﺪ، ﺳـﻄﻞ ﮐﻮﭼﮑﯽ ازآب،
ﮐﯿﺴﻪای ازﺧــﺮدهﭼــﻮب و ﺧــﺮدهﻫﯿﺰم، اﺳــﺘﮑﺎن و ﻧﻌﻠﺒﮑﯿﻬﺎی ﺳــﻔﺎﻟﯿﻦ، و ﮐﯿﺴﻪﻫــﺎﯾﯽ ازدارﭼﯿﻦ و آبﻧــﺒﺎت ) ﺗــﺎرﯾﺦ … ، ۵ /
۲۹-۳۹.( اﺻــﻮﻻ ًﺳــﻤﺎور، ﻗــﻨﺪان، اﺳــﺘﮑﺎن، ﻧﻌﻠﺒﮑﯽ، ﻣــﻨﻘﻞ، ﻗــﻮری، ﺗُــﻨﮓ ﭘــﺎی ﺳــﻤﺎور، و ﭼــﺎیدان، ﻇــﺮوف ﭼــﺎی ﺑــﻪ ﺷــﻤﺎرﻣﯽآﯾﻨﺪ )ﺟـﺎﻧـﺐاﻟ ٰﻠﻬﯽ، ۰۵-۱۵.( اﺻـﻄﻼﺣﯽ دراﯾﺮان وﺟـﻮد دارد ﮐﻪ ﻣﯽﮔـﻮﯾﺪ: ﭼـﺎی ﺧـﻮب ﺑـﺎﯾﺪ ﻟـﺐﺳـﻮزو ﻟـﺐدوزو ﻟـﺒﺮﯾﺰﺑـﺎﺷـﺪ، ﯾﻌﻨﯽ داغ
ﺑـﺎﺷـﺪ ﺑـﻪﺣـﺪیﮐﻪ ﻟـﺐ را ﺑـﺴﻮزاﻧـﺪ، ﻃـﻌﻤﺶ ﮔـﺲ ﺑـﺎﺷـﺪ ﺑـﻪﺣـﺪیﮐﻪ دﻫـﺎن را ﺟـﻤﻊ ﮐﻨﺪ، و ﻇـﺮف آن ﭘـﺮو ﻟـﺒﺎﻟـﺐ ﺑـﺎﺷـﺪ. ﺑـﻪﻋـﻼوه، ﭼـﺎی
ﺑـﺎﯾﺪ ﺗـﺎزهدم و ﭘـﺮرﻧـﮓ ﯾﺎ ﻏﻠﯿﻆ ﺑـﺎﺷـﺪ. اﮔـﺮﭼـﺎی زﯾﺎدﻣـﺎﻧـﺪه ﺑـﺎﺷـﺪ، ﺑـﻮی ﺟـﻮﺷﯿﺪﮔﯽ ﻣﯽدﻫـﺪ وﻣﻤﮑﻦ اﺳـﺖ ﻣـﻮﺟـﺐ اﯾﻦ ﺷـﻮﺧﯽ ﺷـﻮد ﮐﻪ: ﮐﻬﻨﻪدم و ﺗـﺎزهﺟـﻮش اﺳـﺖ. اﮔـﺮﻫـﻢ ﮐﻢرﻧـﮓ ﺑـﺎﺷـﺪ، ﻣـﺮدم ﺑـﻪ ﻃـﻌﻨﻪ ﻣﯽﮔـﻮﯾﻨﺪ: آژان دﯾﺪه، ﯾﻌﻨﯽ ﺗـﺮﺳﯿﺪه و رﻧـﮓوروﯾﺶ
ﭘـﺮﯾﺪه اﺳـﺖ )ﻣﯿﺮﺷﮑﺮاﯾﯽ، ۹۱۱.( ﮔـﺎه ﻧﯿﺰﺑـﻪ ﭼـﺎی ﮐﻢرﻧـﮓ آبزﯾﭙﻮ، و ﺑﻌﻀﯽ وﻗـﺘﻬﺎ آب دﻫـﻦ ﻣـﺮده ﻫـﻢ ﻣﯽﮔـﻮﯾﻨﺪ )ﺷـﺎﻣـﻠﻮ، ۴۳۱.( ﮔـﺎﻫﯽ واژۀ ﭼـﺎی، ﮐﻨﺎﯾﻪ ازﻧـﺎﺷـﺘﺎﯾﯽ ﯾﺎ ﺻـﺒﺤﺎﻧـﻪ اﺳـﺖ، ﻣـﺜﻞ اﯾﻨﮑﻪ: ﻇﻬـﺮﺷـﺪ، ﻣـﮕﻪ ﭼـﺎی ﻧﻤﯽﺧـﻮری؟ )ﻧﺠﻔﯽ، ۱ / ۰۱۴.( اﺻـﻄﻼح »ﻧـﺎن
و ﭼـﺎﯾﯽ« ﻧﯿﺰﮔـﺎه درﻣـﻌﻨﺎی ﻧـﺎﺷـﺘﺎﯾﯽ و ﺻـﺒﺤﺎﻧـﻪ ﺑـﻪﮐﺎرﻣﯽرود. ﻣـﺜﻠﻬﺎ و زﺑـﺎﻧـﺰدﻫـﺎی دﯾﮕﺮی ﻫـﻢ ﺑـﺎ ﭼـﺎی ﺳـﺎﺧـﺘﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ، ازﺟـﻤﻠﻪ: ﭼـﺎﯾﯽ ]ﮐﻪ[ ﻧﻤﮏ ﻧـﺪارد، ﺗـﺎ آدم را ﻧﻤﮏﮔﯿﺮﮐﻨﺪ؛ ﻗـﻨﺪ را ﺑـﺎ ﭼـﺎﯾﯽ ﻣﯽﺧـﻮرﻧـﺪ، ﻧـﻪ ﭼـﺎﯾﯽ را ﺑـﺎ ﻗـﻨﺪ؛ ﭼـﺎی ﺳـﺮد و ﭘـﻠﻮ ﺳـﺮد ﭼـﺎره
دارد، وﻟﯽ ﻧـﮕﺎه ﺳـﺮد و ﺣـﺮف ﺳـﺮد ﭼـﺎره ﻧـﺪارد؛ ﭼـﺎی آب رودﺧـﺎﻧـﻪ و ﻗـﻨﺪ ﻣـﺎل ﮐﺎرﺧـﺎﻧـﻪ )ﻧﮑ : دﻫـﮕﺎن، ۰۹۲؛ ﺷﻬـﺮی، ﻗـﻨﺪ … ، ۶۷۲؛
ذواﻟﻔﻘﺎری، ۱ / ۷۶۷.( ﭼـﺎی ﻧـﺰد ﻋـﺸﺎﯾﺮو ﮐﻮچروان اﯾﺮان ﻧﯿﺰﺑﺴﯿﺎرﻣـﺤﺒﻮب اﺳـﺖ، ﺑـﻪﻃـﻮریﮐﻪ ﯾﮑﯽ ازاﻗـﻼم اﺻﻠﯽ و ﻟـﻮازم ﺿـﺮوری ﻫـﻨﮕﺎم ﮐﻮچﻣـﺤﺴﻮب
ﻣﯽﺷـﻮد )ﻗـﺎﺳﻤﯽ، ۰۲۱؛ ﺧﯿﺮاﻧـﺪﯾﺶ، ۶۱۲(؛ ﺑـﻪوﯾﮋه ﻟـﺮﻫـﺎ زﺑـﺎﻧـﺰدﻫـﺎی ﻣـﺘﻨﻮﻋﯽ ﺑـﺎ ﭼـﺎی و ﺳـﻤﺎوردارﻧـﺪ، ﻣـﺜﻞ »ﭼﯽ ﺳﯿﺎه، ﻗـﻮری
ﺳﻔﯿﺪ، ﺳـﻤﺎورزرد / ﮔـﻞوری دﻣـﺶ ﺑﮑﻮ ﺳـﺮﻣﯽﮐﻨﻪ درد« )ﻟـﻤﻌﻪ، ۱۶.( ازﺟـﻤﻠﻪ اﺳـﺎﺳﯽﺗـﺮﯾﻦ اﻗـﻼﻣﯽ ﮐﻪ ﻋـﺸﺎﯾﺮو ﮐﻮچروان از
ﭘﯿﻠﻪورﻫﺎﻣﯽﺧﺮﯾﺪهاﻧﺪ ﯾﺎ ﺑﺮایﺧﺮﯾﺪآنﺑﻪ ﺑﺎزارﻫﺎی ﺷﻬﺮﻣﯽرﻓﺘﻪاﻧﺪ،ﻗﻨﺪوﭼﺎیﺑﻮدهاﺳﺖ.
ﭘﺬﯾﺮاﯾﯽﺑﺎﭼﺎیوآدابآن
ﯾﮑﯽ ازرﺳـﻮم ﮐﻬﻦ و راﯾﺞ اﯾﺮاﻧﯿﺎن، رﺳـﻢ ﻣﯿﻬﻤﺎنﻧـﻮازی اﺳـﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ رﺳـﻢ ﺧـﻮد ﻣـﺮاﺣـﻞﻣﺨﺘﻠﻔﯽ دارد، ﻫـﻤﭽﻮن ﺧـﻮﺷـﺎﻣـﺪﮔـﻮﯾﯽ، ﺗﻬﯿﮥ ﻃـﻌﺎم و ﻧـﻮﺷﯿﺪﻧﯽ، ﺗـﻌﺎرف و ﭘـﺬﯾﺮاﯾﯽ. درروﻧـﺪ ﭘـﺬﯾﺮاﯾﯽ، ﭘـﺲ ازرواج ﭼـﺎی ﺗﻐﯿﯿﺮاﺗﯽ درﺷﯿﻮۀ ﻣﯿﻬﻤﺎنﻧـﻮازی اﯾﺮاﻧﯿﺎن ﻧﯿﺰرخ
داد. ﻣـﻌﻤﻮﻻًﻧﺨﺴـﺘﯿﻦ اﻗـﺪام ﻣﯿﺰﺑـﺎن، ﺗﻬﯿﮥ ﭼـﺎی و ﭘﯿﺸﮑﺶ آن ﺑـﻪ ﻣﯿﻬﻤﺎن اﺳـﺖ. ﺳﻌﯽ ﺑـﺮآن اﺳـﺖ ﮐﻪ ﭼـﺎی ﺗـﺎ ﺟـﺎیﻣﻤﮑﻦ ﺗـﺎزهدم، ﺑـﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ و داغ ﺑـﺎﺷـﺪ. ﭼـﺎی را ﺑﯿﺸﺘﺮﺧـﺎﻧـﻢ ﺧـﺎﻧـﻪ ﯾﺎ دﺧـﺘﺮﺧـﺎﻧـﻪ ﺑـﻪ ﻣﯿﻬﻤﺎﻧـﺎن و ﻣـﻌﻤﻮﻻ ًﺑـﻪﺗـﺮﺗﯿﺐ ﺳـﻦ آﻧـﻬﺎ و ﮔـﺎه ﻧﯿﺰﺑـﺮ
ﻣـﺒﻨﺎی ﺟﻨﺴﯿﺖ ﺗـﻌﺎرف ﻣﯽﮐﻨﺪ. درﻣـﺠﺎﻟـﺲ ﺳﻨﺘﯽ ﻣـﺮداﻧـﻪ ﻣـﺮد ﺧـﺎﻧـﻮاده ﯾﺎ ﭘﺴـﺮاو اﯾﻦ ﮐﺎررا ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﭘـﺬﯾﺮاﯾﯽ ﺑـﺎ ﭼـﺎی ﺧـﺎص ﺧـﺎﻧـﻪﻫـﺎ ﻧﯿﺴﺖ، ﺑﻠﮑﻪ درﻫـﺮﺟـﺎی دﯾﮕﺮازﺟـﻤﻠﻪ ﻗـﻬﻮهﺧـﺎﻧـﻪﻫـﺎ ﯾﺎ دﯾﮕﺮﻣـﺠﺎﻟـﺲ ﻫـﻢ ﺻـﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد. اﻣـﺮوزه درﻫﻤﮥ ﻣﮑﺎﻧـﻬﺎی اداری، وزارﺗـﺨﺎﻧـﻪﻫـﺎ، و ﺷـﺮﮐﺘﻬﺎی دوﻟﺘﯽ و ﺧـﺼﻮﺻﯽ ﺑﺨﺸﯽ ازﻓـﻀﺎیﻣﺤﯿﻂ ﮐﺎرﺑـﻪ آﺑـﺪارﺧـﺎﻧـﻪ اﺧـﺘﺼﺎص ﻣﯽﯾﺎﺑـﺪ ﮐﻪ ﯾﮏ ﯾﺎ ﭼـﻨﺪ
ً |
ﻧﻔﺮآﺑﺪارﭼﯽ )آﺑﺪارﺑﺎﺷﯽ(ﻣﺴﺌﻮلآناﻧﺪوﻫﺮﭼﻨﺪﻣﺪت ﯾﮏﺑﺎرازﮐﺎرﮐﻨﺎنو ﻣﺮاﺟﻌﺎنﺑﺎﭼﺎیوﻗﻨﺪ ﭘﺬﯾﺮاﯾﯽﻣﯽﮐﻨﻨﺪ. ﮐﺎرﻻ ﺳـﺮﻧـﺎ درﺳـﻔﺮﻧـﺎﻣﮥ ﺧـﻮد ﺑـﻪ اﯾﺮان درﺑﺨﺸﯽ ﮐﻪ ﺑـﻪ آﯾﯿﻨﻬﺎی اﯾﺮاﻧﯿﺎن ﭘـﺮداﺧـﺘﻪ، ﺑـﻪ ﭘـﺬﯾﺮاﯾﯽ ازﻣﯿﻬﻤﺎﻧـﺎن ازﺟـﻤﻠﻪ ﺗـﻌﺎرﻓـﺎت و ﭼــﺎقﺳــﻼﻣﺘﯿﻬﺎ اﺷــﺎره ﮐﺮده، و ﭘــﺬﯾﺮاﯾﯽ ﺑــﺎ اﻧــﻮاع ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ و ﭼــﺎی و ﻗــﻬﻮه و ﻗﻠﯿﺎن، آن ﻫــﻢ ﺑــﻪﺗــﻨﺎوب و ﺑــﻪﮐﺮات را درﻓــﺮﻫــﻨﮓ ﻣﯿﻬﻤﺎنﻧـﻮازی اﯾﺮاﻧﯿﺎن ﺑـﻪ ﺗـﺼﻮﯾﺮﮐﺸﯿﺪه اﺳـﺖ ) آدﻣـﻬﺎ … ، ۲۷؛ درﺑـﺎرۀ ﺗـﻮﺻﯿﻒ دﯾﮕﺮﺳﯿﺎﺣـﺎن، ﻧﮑ : ﺑﯿﮕﯽ، ﺟـﻤ .( ﭼـﻨﺪ ﺑـﺎرﭼـﺎی آوردن ازدﯾﮕﺮآداب ﭘــﺬﯾﺮاﯾﯽ اﯾﺮاﻧﯿﺎن اﺳــﺖ. ﻫــﻨﻮزﻫــﻢ ﮔــﺎه، آنﻗــﺪرﭼــﺎی ﻣﯽآورﻧــﺪ ﺗــﺎ ﻣﯿﻬﻤﺎن ﺧــﻮد اﻋــﻼم ﮐﻨﺪ ﮐﻪ دﯾﮕﺮﭼــﺎی ﻧﻤﯽﺧـﻮاﻫـﺪ. رﺳـﻢ ﺑـﺮاﯾﻦ ﺑـﻮده اﺳـﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣـﻮﺿـﻮع را ﺑـﺎ ﺑـﺮﮔـﺮداﻧـﺪن اﺳـﺘﮑﺎن )ﺳـﺮوﺗـﻪ ﮐﺮدن آن( درﻧﻌﻠﺒﮑﯽ ﻧـﺸﺎن دﻫـﻨﺪ. ﺑـﺮزﺑـﺎن راﻧـﺪن ﻋـﺒﺎراﺗﯽ ﭼـﻮن ﺑـﺴﻢﷲ، ﺑـﻔﺮﻣـﺎﯾﯿﺪ، ﭼـﺎﯾﺘﺎن ﺳـﺮد ﻧـﺸﻮد، ﻧﻤﮏ ﻧـﺪارد و ﺟـﺰآن ﻫـﻨﮕﺎم ﺗـﻌﺎرف ﭼـﺎی ﺑـﻪ ﻣﯿﻬﻤﺎن ﺑـﻪ ﮐﺎر ﻣﯽروﻧـﺪ )ﻣﯿﺮﺷﮑﺮاﯾﯽ، ۶۲۱- ۹۲۱.( ﻫـﻤﺎﯾﻮﻧﯽ دروﺻـﻒ ﻓـﺮﻫـﻨﮓ ﻣـﺮدم ﺳـﺮوﺳـﺘﺎن ﻣﯽﻧـﻮﯾﺴﺪ: »ﭼـﺎی آنﻗـﺪرﻃـﺮفداردارد ﮐﻪ ﻧـﻪ ﺣـﺪی دارد ﻧـﻪ ﺣـﺴﺎﺑﯽ؛ ﺗـﻮی ﻫـﺮﺧـﺎﻧـﻪای ﮐﻪ وارد ﺷـﻮی، ﭼـﺸﻢ ﺑـﻪ ﻫـﻢ ﻧـﺰدهای ﮐﻪ ﭼـﺎی ﺟـﻠﻮت ﮔـﺬاﺷـﺘﻪاﻧـﺪ و ﻋﻘﯿﺪه دارﻧـﺪ ﮐﻪﻓـﺤﺶ
دو ﺗﺎ، ﭼﺎی ﻫﻢ دو ﺗﺎ، ﯾﻌﻨﯽ ﺣﺘﻤﺎ ﺑﺎﯾﺪ دو ﺗﺎ ﭼﺎی ﺑﺨﻮری … « )ص ۶۶۱.( رﺳـﻢ ﭘـﺬﯾﺮاﯾﯽ ﻃﯽ ﻣـﺮاﺳـﻢ و ﻣـﻨﺎﺳﮏﻣـﺘﻌﺪدی ﺻـﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد و درآﻧـﻬﺎ ﭼـﺎی ﻧﻘﺸﯽ اﺳـﺎﺳﯽ و ﺣـﺘﻰ ﺗﻌﯿﯿﻦﮐﻨﻨﺪه دارد. ﯾﮑﯽ از
ﻣـﻬﻢﺗـﺮﯾﻦ و راﯾﺞﺗـﺮﯾﻦ اﯾﻦ ﻣـﺮاﺳـﻢ، ﺧـﻮاﺳـﺘﮕﺎری اﺳـﺖ؛ اﻟـﺒﺘﻪ رﺳـﻢ ﭼـﺎی ﺧـﻮردن درﻣـﺮاﺣـﻞ ﺑـﻌﺪی ﺧـﻮاﺳـﺘﮕﺎری ﻫـﻤﭽﻮن ﻣـﺮاﺳـﻢ
ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ ﺧـﻮردن، ﻧـﺎﻣـﺰدی، ﺣـﻨﺎﺑـﻨﺪان، ﻋـﻘﺪ، ﻋـﺮوﺳﯽ و ﭘـﺎﺗﺨﺘﯽ ﻫـﻢ ﺗﮑﺮارﻣﯽﺷـﻮد. ﺗـﻘﺮﯾﺒﺎ اﯾﻦ ﻣـﺮاﺳـﻢ درﻣـﻨﺎﻃـﻖ ﻣـﺨﺘﻠﻒ اﯾﺮان
ً |
ﺷﺒﯿﻪ ﻫﻢاﻧﺪ. ﭼـﺎی آوردن دﺧـﺘﺮدرﻣـﺮاﺳـﻢ ﺧـﻮاﺳـﺘﮕﺎری ﺑـﺮای ﻣﯿﻬﻤﺎﻧـﺎن ﺑـﻪ ﯾﮏ رﺳـﻢ ﺑﺴﯿﺎرﺷـﻨﺎﺧـﺘﻪﺷـﺪه ﺗـﺒﺪﯾﻞ ﺷـﺪه اﺳـﺖ. اول آﻧﮑﻪ، آوردن ﺳﯿﻨﯽ ﭼـﺎی ﺗـﻮﺳـﻂ دﺧـﺘﺮﺑـﻬﺎﻧـﻪای اﺳـﺖ ﺑـﺮای ﻓـﺮاﺧـﻮاﻧﯽ وی و دﯾﺪن ﭼﻬـﺮه و ﻣـﻌﺮﻓﯽ او؛ دوم آﻧﮑﻪ ﻧـﺤﻮۀ ﭘـﺬﯾﺮاﯾﯽ دﺧـﺘﺮو ﮔـﺮﻓـﺘﻦ ﺳﯿﻨﯽ ﭼـﺎی ﺟـﻠﻮ ﺧـﺎﻧـﻮادۀ داﻣـﺎد ﻧـﺸﺎن ازﮐﺪﺑـﺎﻧـﻮﯾﯽ ﯾﺎ ﺳـﻨﺠﺶ ﻣﯿﺰان ﻗـﺎﺑﻠﯿﺘﻬﺎی وی دارد؛ ﺳـﻮم آﻧﮑﻪ ﻓـﺮﺻﺘﯽ اﺳـﺖ ﺑـﺮای وراﻧـﺪاز ﺷـﺪن ﺗـﻮﺳـﻂ داﻣـﺎد و واﻟـﺪﯾﻦ ﯾﺎ ﻫـﻤﺮاﻫـﺎﻧـﺶ، و دﯾﺪن ﭼﻬـﺮۀ ﻋـﺮوس ﯾﺎ اﺣﯿﺎﻧـﺎ ﺷﻨﯿﺪن ﺻـﺪای وی و ﺳـﺒﮏ ﺳﻨﮕﯿﻦ ﮐﺮدن ادب و
ً |
ﻧﺰاﮐﺖ و زﯾﺒﺎﯾﯽوی. درﺑــﺮﺧﯽ ﻧــﻘﺎط ﻣــﺜﻞ دزﻓــﻮل و ﺗــﺎﮐﺴﺘﺎن ﻗــﺰوﯾﻦ، اﮔــﺮدرﻣــﺮاﺳــﻢ ﺧــﻮاﺳــﺘﮕﺎری ﺧــﻮد دﺧــﺘﺮﻫــﻢ ﭼــﺎی ﺑــﺨﻮرد، ﯾﻌﻨﯽ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﺧـﻮاﺳـﺘﮕﺎررا ﭘـﺬﯾﺮﻓـﺘﻪ اﺳـﺖ )ﻣﯿﺮﺷﮑﺮاﯾﯽ، ۷۳۱.( درﻣـﻨﺎﻃﻘﯽ ازﮔﯿﻼن اﮔـﺮﺧـﺎﻧـﻮادۀ دﺧـﺘﺮﺑـﺎ ﺧـﻮاﺳـﺘﮕﺎرﻣـﻮاﻓـﻖ ﻧـﺒﺎﺷـﻨﺪ، ﺑـﺮای ﻫـﺮ ﯾﮏ ازﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑـﻪ ﺧـﻮاﺳـﺘﮕﺎری آﻣـﺪهاﻧـﺪ، دو ﺗـﺎ ﭼـﺎی ﯾﮏﺟـﺎ ﻣﯽﮔـﺬارﻧـﺪ، ﺑـﻪ اﯾﻦ ﻣـﻌﻨﺎ ﮐﻪ درﻓـﺎﺻﻠﮥ دو ﺗـﺎ ﭼـﺎی ﮐﻪ ﺑـﺮای ﭘـﺬﯾﺮاﯾﯽ ﻣـﻌﻤﻮل اﺳـﺖ، وﻗﺘﯽ ﺑـﺮای ﮔـﻔﺖوﮔـﻮ ﻧـﻤﺎﻧـﺪ )ﻫـﻤﻮ، ۷۳۱- ۸۳۱.( درﺧـﺮاﺳـﺎن ﭘـﺲ ازﺻـﺪا زدن دﺧـﺘﺮ، ﻫـﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ دﺧـﺘﺮﭼـﺎی و ﻗﻠﯿﺎن ﻣﯽآورد، ﻣـﺎدرداﻣـﺎد ﯾﺎ ﯾﮑﯽ اززﻧـﺎن ﻫـﻤﺮاه او دﺳـﺘﯽ ﺑـﻪ ﺳـﺮو ﮔـﺮدن دﺧـﺘﺮﻣﯽﮐﺸﺪ و ﻣـﺎﺷـﺎءﷲ ﻣـﺎﺷـﺎءﷲﮔـﻮﯾﺎن ﮔـﻮﻧـﻪﻫـﺎ و ﻟـﺒﺎن او را ﻣﯽﺑـﻮﺳـﺪ و ﺑـﻪ اﯾﻦ ﺑـﻬﺎﻧـﻪ، ﺳـﺮو زﻟـﻔﺶ را ﻣـﻌﺎﯾﻨﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺗـﺎ ﺑﺒﯿﻨﺪ ﮔﯿﺲ ﻋـﺎرﯾﻪ دارد ﯾﺎ ﻣـﻮی او ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳـﺖ، ﺿـﻤﻨﺎ دﻫـﺎن دﺧـﺘﺮرا ﺑـﻮﻣﯽﮐﺸﺪ ﺗـﺎ ﺑﺒﯿﻨﺪ دﻫـﺎﻧـﺶ ﺑـﻮ ﻣﯽدﻫـﺪ ﯾﺎ ﺧﯿﺮ؛ ﺳـﭙﺲ ﺳـﺆاﻻﺗﯽ ﻣﺒﻨﯽﺑـﺮﺳـﻨﺠﺶ ﻣﯿﺰان ﮐﺪﺑـﺎﻧـﻮﯾﯽ دﺧـﺘﺮازوی
و ﻣﺎدرش ﻣﯽﭘﺮﺳﻨﺪ )ﺷﮑﻮرزاده، ۱۷۱.(
ﭼـﺎی درﻣـﺮاﺣـﻞ دﯾﮕﺮﻋـﺮوﺳﯽ ﺑـﻪﻋـﻨﻮان ﻧـﻮﺷﯿﺪﻧﯽﻣـﺨﺼﻮص ﭘـﺬﯾﺮاﯾﯽ ﻧـﻘﺶﻣﻬﻤﯽ اﯾﻔﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ، ﻣـﺜﻞ ﻣـﺮاﺳـﻢ ﻧـﺎﻣـﺰدی )ﻣـﻘﺪم، ۱ / ۳۵۵؛ ﻧﯿﺎﮐﯽ، ﺟـﻌﻔﺮ، ۹۹۳(، ﺣـﻨﺎﺑـﻨﺪان )ﻓﻘﯿﻪ ﻧﺼﯿﺮی، ۶۴۱(، ﻋـﻘﺪ و ﻋـﺮوﺳﯽ )ﻧﺠـﻤﯽ، ۰۹۲؛ رﺿـﺎﯾﯽ، ۷۸۱؛ ﻋـﻼﻣـﻪ، ۴۲۱( و ﭘـﺎﺗﺨﺘﯽ )ﺳـﺎﻻری، ۷۴۲.( ﭼـﺎی ازﺟـﻤﻠﻪ اﻗـﻼم ﺧﻨﭽﮥ ﻋـﻘﺪ و ﻧﯿﺰﺟﻬﯿﺰﯾﮥ دﺧـﺘﺮﻫـﻢﻣـﺤﺴﻮبﻣﯽﺷـﻮد )ﺷﮑﻮرزاده، ۴۷۱؛ ﺛـﺒﻮﺗﯽ، ۹۸۱.( ﺑـﻪوﯾﮋه اﺳـﺒﺎب ﭼـﺎی ﻫـﻤﭽﻮن ﺳـﻤﺎورو ﻗـﻮری، دﺳـﺘﻤﺎﻟـﻬﺎی ﮔـﻞدوزی ﺷـﺪۀ روی ﻗـﻮری و ﻗـﻼبﺑـﺎﻓﯿﻬﺎی ﮐﻒ ﺳﯿﻨﯿﻬﺎی ﭼـﺎی ازﺟـﻤﻠﻪ
وﺳـﺎﯾﻠﯽ اﺳـﺖ ﮐﻪ ﻫـﺮدﺧـﺘﺮی درﺟﻬﯿﺰﯾﮥ ﺧـﻮد ﺑـﻪ ﻫـﻤﺮاه ﻣﯽﺑـﺮد. درروﺳـﺘﺎی ﺗـﺮﮐﻤﻦﭼـﺎی آذرﺑـﺎﯾﺠﺎن، ﭼـﻨﺪ روزﻗـﺒﻞ ازﻋـﺮوﺳﯽ،
ﺧـﺎﻧـﻮادۀ داﻣـﺎد ﻫﻤﮥ ﻣـﺮدان ﺧـﻮﯾﺸﺎوﻧـﺪ و ﻫـﻤﺴﺎﯾﮥ ﻋـﺮوس و داﻣـﺎد را ﺑـﻪ ﺧـﺎﻧﮥ ﺧـﻮد دﻋـﻮتﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و ﺑـﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺗـﺮﺗﯿﺐ، ﺧـﺎﻧـﻮادۀ ﻋـﺮوس ﻧﯿﺰﻫﻤﮥ زﻧـﺎن ﺧـﻮﯾﺸﺎوﻧـﺪ و ﻫـﻤﺴﺎﯾﮥ دو ﺧـﺎﻧـﻮاده را ﺑـﻪ ﺧـﺎﻧـﻪﺷـﺎن دﻋـﻮت ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ. ﻣﺠـﻠﺴﯽ ﮐﻪ ﺑـﻪ اﯾﻦ ﺗـﺮﺗﯿﺐ درﺧـﺎﻧﮥ ﻋـﺮوس و ﺧـﺎﻧﮥ داﻣـﺎد ﺗﺸﮑﯿﻞﻣﯽﺷـﻮد،ﻣﺠـﻠﺲ »ﭼـﺎیﻣـﺼﻠﺤﺖ« ﻧـﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷـﻮد. اﮔـﺮﮐﺴﯽ اﯾﻦ دﻋـﻮت را ﻗـﺒﻮل ﻧﮑﻨﺪ، ﻣـﻌﻠﻮم ﻣﯽﺷـﻮد ﮐﻪ درﻋـﺮوﺳﯽ ﺷـﺮﮐﺖ ﻧـﺨﻮاﻫـﺪ ﮐﺮد. ﭘـﺲ ازﺧـﻮردن ﭼـﺎی، ﯾﮏ ﻧـﻔﺮﺻـﻮرت اﺳـﺎﻣﯽ ﮐﺴﺎﻧﯽ را ﮐﻪ درروزﭼـﺎی
ﻣﺼﻠﺤﺖﺣﺎﺿﺮﺷﺪهاﻧﺪ،ﺗﻬﯿﻪﻣﯽﮐﻨﺪ،ﺗﺎازرویآندﻋﻮتﻋﺮوﺳﯽاﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد )ﻣﯿﺮﺷﮑﺮاﯾﯽ، ۶۳۱-۷۳۱.( درﻣـﺮاﺳـﻢ ﮔـﻬﻮارهﺑـﻨﺪان )ﻫ م( ﮐﻪ درآﺳـﺘﺎﻧﮥ اﺷـﺮﻓﯿﻪ ﺑـﺮﮔـﺰارﻣﯽﺷـﻮد، ﭘـﺲ ازﻣـﺮاﺳـﻢ »ﺷـﺐ ﺷـﺶ« )ﻧﮑ : ﻫ د، ﻧـﺎمﮔـﺬاری(، ﻧـﺰدﯾﮑﺎن
زاﺋـﻮ و زﻧـﺎن آﺷـﻨﺎ و اﻗـﻮام ﺑـﺮای ﮔـﺎﻫـﻮارهﺑـﻨﺪی زاﺋـﻮ ﺧـﺒﺮﻣﯽﺷـﻮﻧـﺪ. زﻧـﺎن ﻧـﻮزاد را ﺑـﻪ ﮔـﺎﻫـﻮاره ﻣﯽﺑـﻨﺪﻧـﺪ و ﻫـﺮﯾﮏ ﺑـﻪ ﺑـﭽﻪ، ﻣﺒﻠﻐﯽ روﻧـﻤﺎ
ً |
ﻣﯽدﻫﺪ،ﺳﭙﺲﺑﺎﭼﺎیوﺷﯿﺮﯾﻨﯽﻣﺤﻠﯽ ازآﻧﺎن ﭘﺬﯾﺮاﯾﯽﻣﯽﺷﻮد )ﻓﻘﯿﻪﻣﺤﻤﺪی، ۱ / ۸۸۱.( ﭼـﺎی درﻣـﺮاﺳـﻢ ﺧـﺘﻨﻪﺳـﻮران ﻧﯿﺰازاﻗـﻼم ﭘـﺬﯾﺮاﯾﯽ اﺳـﺖ؛ اﻓـﺰون ﺑـﺮاﯾﻦ درﻟـﺮﺳـﺘﺎن و اﯾﻼم ﺑـﻪ ﮐﻮدک ﺧـﺘﻨﻪﺷـﺪه ﺗـﺎ ۳ روزآب ﻧﻤﯽدﻫـﻨﺪ و ﺻـﺮﻓـﺎ اﻧـﺪﮐﯽ ﭼـﺎی ﺑـﻪ او ﻣﯽﺧـﻮراﻧـﻨﺪ، زﯾﺮا ﻣـﻌﺘﻘﺪﻧـﺪ اﮔـﺮﮐﻮدک آب ﺑـﺨﻮرد، زﺧـﻤﺶ »ﺳﯿﻢﻣﯽﮐﺸﺪ«، ﯾﻌﻨﯽ ﭼـﺮک
ﻣﯽﮐﻨﺪ )اﺳﺪﯾﺎن، ۴۵۲.( ازﺟـﻤﻠﻪ ﻣـﺮاﺳـﻢﻣﻬﻤﯽ ﮐﻪ اﻣـﺮوزه ﺑـﺎ ﻧـﻮﺷﯿﺪن ﭼـﺎی ﻋﺠﯿﻦ اﺳـﺖ، ﻣـﺮاﺳـﻢ اﻓـﻄﺎرو ﺳﺤـﺮی اﺳـﺖ. اﺻـﻼ ًﮔـﺸﻮدن اﻓـﻄﺎرﺑـﺎ ﯾﮏ
اﺳـﺘﮑﺎن ﭼـﺎی ﺷﯿﺮﯾﻦ ﻫـﻤﺮاه ﺑـﺎ ﻧـﺎن و ﭘﻨﯿﺮﯾﺎ ﺧـﺮﻣـﺎ ﭘﯿﺶ ازﺧـﻮردن ﻫـﺮﮔـﻮﻧـﻪ ﻃـﻌﺎﻣﯽ رﺳـﻢ ﺷـﺪه اﺳـﺖًو اﯾﻦ ﮐﺎرﻧـﻮﻋﯽ ﺑـﺎرﻣـﻌﻨﻮی
درﻣـﻌﻨﺎی ﺳـﺎدهزﯾﺴﺘﯽ و ﺳـﺎدهﮔﯿﺮی و ﻫـﻤﺴﺎﻧﯽ ﺑـﺎ اﻗـﺸﺎرﮐﻢدرآﻣـﺪ را ﺑـﺎزﻧـﻤﺎﯾﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ؛ ﻣـﺨﺼﻮﺻـﺎ ﺑـﻮدن ﺳـﻤﺎورﻗُـﻞﻗُـﻞﮐﻨﺎن،
ً |
و ﭼـﺎی ﯾﺎ ﻗـﻮری ﭼـﺎی ﺗـﺎزهدم ﺑـﺮﺳـﺮﺳـﻔﺮۀ اﻓـﻄﺎر، ﺗـﺪاﻋﯽﮐﻨﻨﺪۀ ﻓـﻀﺎی ﻣـﻌﻨﻮی رﻣـﻀﺎن اﺳـﺖ )ﺷﻬـﺮی، ﻃﻬـﺮان، ۳ / ۷۸۳؛ وﮐﯿﻠﯿﺎن، ۵۴-۶۴.( اﻓـﺮادی ﻫـﻢ ﮐﻪ ﺑـﺮای ﺛـﻮاب اﻓـﻄﺎری ﻣﯽدﻫـﻨﺪ، ﺣـﺘﻤﺎ ﭼـﺎی را ﺟـﺰو اﻗـﻼم اﻓـﻄﺎری ﻣـﺤﺴﻮب ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ. اﻣـﺮوزه ﺑـﺮﺧﯽ
ﺣﺴﯿﻨﯿﻪﻫـﺎ و ﻣـﺴﺎﺟـﺪ و ﯾﺎ ﮐﺴﺒﻪ درﺧﯿﺎﺑـﺎﻧـﻬﺎ، ﻫـﻨﮕﺎم اﻓـﻄﺎرﭼـﺎی و ﺷـﺮﺑـﺖ و ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ ﭘـﺨﺶﻣﯽﮐﻨﻨﺪ. درﻣـﺮاﺳـﻢ ﻣﺤـﺮم، روﺿـﻪﺧـﻮاﻧﯿﻬﺎ و ﺧـﺘﻢ، اﻏـﻠﺐ ﭼـﺎی ﺗـﻌﺎرف ﻣﯽﺷـﻮد و اﺣـﺘﻤﺎﻻ ًرﻧـﮓ ﺗﯿﺮۀ آن، ﻫـﻤﭽﻮن ﺣـﻠﻮا، آن را ﻧـﻮﺷﯿﺪﻧﯽ ﻣـﻨﺎﺳـﺒﯽ ﺑـﺮای
اﯾﻦﮔـﻮﻧـﻪ ﻣـﺮاﺳـﻢ ﺷـﻨﺎﺳـﺎﻧـﺪه اﺳـﺖ. اﻟـﺒﺘﻪ ﮔـﺎه ﻗـﻬﻮه و ﭼـﺎی ﺗـﻠﺦ اراﺋـﻪ ﻣﯽﮔـﺮدد )ﻧﮑ : رﺿـﺎﯾﯽ، ۷۰۵.( درﺑـﺮﺧﯽ ﻣـﻨﺎﻃـﻖ، ﭼـﺎی دادن
رﺳﻢﻧﯿﺴﺖو درﻣﺮاﺳﻢﺧﺘﻢﻓﻘﻂﺑﺎﻗﻬﻮهازﻣﯿﻬﻤﺎﻧﺎن ﭘﺬﯾﺮاﯾﯽﻣﯽﺷﻮد )اﺣﻤﺪﭘﻨﺎﻫﯽ، ۹۶۲.( درﻻﻫﯿﺠﺎن رﺳﻤﯽ وﺟـﻮد دارد ﮐﻪ آن را ﮔـﺮوﮔـﺮﻓـﺘﻦ اﺳـﺘﮑﺎن روﺿـﻪﺳـﺮا ﻣﯽﻧـﺎﻣـﻨﺪ. دراﯾﻦ رﺳـﻢ ﮐﻪ ﻃﯽ دﻫﮥ اول ﻣﺤـﺮم ﺑـﺮﮔـﺰار
ﻣﯽﺷـﻮد، ﺣــﺎﺟـﺖﻣـﻨﺪان ﻧـﺬرﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و ﯾﮏ اﺳـﺘﮑﺎن ازﻇـﺮوف ﭼـﺎی ﺧـﻮری روﺿـﻪﺳـﺮا را ﭘـﻨﻬﺎﻧﯽ ﺑـﺮﻣﯽدارﻧـﺪ و ﺑـﻪ ﺧـﺎﻧـﻪ ﻣﯽآورﻧـﺪ. اﮔـﺮﺣـﺎﺟـﺘﺸﺎن ﺑـﺮآورده ﺷـﺪ، ﺳـﺎل ﺑـﻌﺪ ﯾﮏ دﺳـﺖ اﺳـﺘﮑﺎن ﻣﯽﺧـﺮﻧـﺪ و ﺑـﻪ ﺻـﺎﺣـﺐﻣﺠـﻠﺲ روﺿـﻪ ﻣﯽدﻫـﻨﺪ و اﮔـﺮﻧـﻪ، ﻫـﻤﺎن
اﺳﺘﮑﺎن را ﺑﻪ روﺿﻪﺳﺮا ﺑﺮﻣﯽﮔﺮداﻧﻨﺪ )ﭘﺎﯾﻨﺪه، آﯾﯿﻨﻬﺎ … ، ۲۹۱.( درﻣـﺮاﺳـﻢ ﺳـﻔﺮهﻫـﺎی ﻧـﺬری ﻧﻈﯿﺮﺳـﻔﺮۀ اﺑـﻮاﻟـﻔﻀﻞ )ع( و ﺳـﻔﺮۀ اماﻟﺒﻨﯿﻦ، و درروﺿـﻪﺧـﻮاﻧﯿﻬﺎ ازﺣـﺎﺿـﺮانﻣﺠـﻠﺲ ﺑـﺎ ﭼـﺎی ﭘـﺬﯾﺮاﯾﯽ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ. ﺷـﺐ ﯾﻠﺪا ازدﯾﮕﺮآﯾﯿﻨﻬﺎﯾﯽ اﺳـﺖ ﮐﻪ ﻃﯽ آن ازاواﯾﻞ ﺗـﺎ ﻧﯿﻤﻪﻫـﺎی ﺷـﺐ ﺳـﻤﺎورو ﮐﺘﺮی و ﭼـﺎی درﮐﻨﺎرﺗﺨـﻤﻪ و آﺟﯿﻞ و
ﺧﺮﺑﺰه و ﻫﻨﺪواﻧﻪ ﺟﺰوﺑﺴﺎط ﻣﺮاﺳﻢﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد )اﻧﺠﻮی، ۱ / ۹۱، ۵۴، ۷۴؛ ﻋﺰﯾﺰی، ۴۴۳؛ اﻧﺰﻟﯽ، ۹۲۴.( ﺑـﺴﺎط ﭼـﺎی درﺑﺴﯿﺎری ازﻣـﺮاﺳـﻢ دﯾﮕﺮاﯾﺮاﻧﯿﺎن ﺑـﺮﭘـﺎ ﺳـﺖ؛ اﻣـﺎ ﺑـﺮﺧﯽ ازآﻧـﻬﺎ ﻧﻈﯿﺮ»ﺷﯿﺮﭼـﺎی ﺧـﻮر َدﻧَﮏ« درﺗـﻔﺮش دﯾﮕﺮاﺟـﺮا
ﻧﻤﯽﺷــﻮد )ﻣﯿﺮﺷﮑﺮاﯾﯽ، ۶۳۱( و ﺑــﺮﺧﯽ ﭼــﻮن ﺳﯿﺰدهﺑــﺪرﻫــﻤﭽﻨﺎن درﺳــﺮاﺳــﺮاﯾﺮان ﺑــﺎ ﺷﮑﻮه ﺗــﻤﺎم اﻧــﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮد. ﻣﯽﺗــﻮان ﻫـﻤﻪﮔﯿﺮی ﻓـﺮﻫـﻨﮓ ﻧـﻮﺷﯿﺪن ﭼـﺎی ﺑـﻪوﯾﮋه درارﺗـﺒﺎط ﺑـﺎ ﭘـﺬﯾﺮاﯾﯽ ازﻣﯿﻬﻤﺎﻧـﺎن ﻃﯽ ﻣـﺮاﺳـﻢ ﻣـﺨﺘﻠﻒ را درﺑـﺎورﻫـﺎﯾﯽ ﮐﻪ درﺟـﺎیﺟـﺎی
اﯾﺮان ﭘﯿﺮاﻣـﻮن ﭼـﺎی وﺟـﻮد دارد، ﻣـﺸﺎﻫـﺪه ﮐﺮد. ﺟـﺎﻟـﺐ آﻧﮑﻪ ﻣـﻀﻤﻮن اﯾﻦ ﺑـﺎورﻫـﺎ ﺑـﺎ ﻣـﻔﻬﻮم ﭘـﺬﯾﺮاﯾﯽ ازﻣﯿﻬﻤﺎن ﮔـﺮه ﺧـﻮرده اﺳـﺖ. ﻋـﻤﺪۀ اﯾﻦ ﺑـﺎورﻫـﺎ و ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯿﻬﺎ ﺑـﺪﯾﻦﮔـﻮﻧـﻪ ﺗﻔﺴﯿﺮﻣﯽﺷـﻮد: اﮔـﺮدرﻣـﻮﻗـﻊ ﺧـﻮردن ﭼـﺎی، ﻗـﻨﺪ ازدﻫـﺎن ﯾﺎ ازﻣﯿﺎن دو ﻟـﺐ ﺑـﻪ زﻣﯿﻦ ﺑﯿﻔﺘﺪ، ﻣﯿﻬﻤﺎن ﺧـﻮاﻫـﺪ آﻣـﺪ. اﯾﻦ ﺑـﺎورﺑـﻪ ﺻـﻮرﮔـﻮﻧـﺎﮔـﻮن ﻣـﻄﺮح ﺷـﺪه اﺳـﺖ، ﻣـﺜﻞ اﯾﻨﮑﻪ اﮔـﺮﻗـﻨﺪ ازدﺳـﺖ ﺷـﺨﺺ داﺧـﻞ ﭼـﺎی
ﺑﯿﻔﺘﺪ، ﻣﯿﻬﻤﺎن ﻣﯽرﺳـﺪ )ﻣـﻬﺠﻮرﯾﺎن، ۶۵.( ﻫﻤﯿﻦﻣـﻀﻤﻮن دردﻣـﺎوﻧـﺪ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﯿﺎن ﻣﯽﺷـﻮد ﮐﻪ اﮔـﺮﭼـﺎی ﺑـﻪ روی ﻓـﺮش ﺑـﺮﯾﺰد، ﻣﯿﻬﻤﺎن ﻣﯽآﯾﺪ و اﮔــﺮﭼــﺎی ﺷﯿﺮﯾﻦ ﺑــﺎﺷــﺪ، ﻣﯿﻬﻤﺎن ﻋــﺰﯾﺰو ﺷﯿﺮﯾﻦ ﻣﯽآﯾﺪ )ﻋــﻠﻤﺪاری، ۹۸۱.( رواﯾﺎت دﯾﮕﺮﺑــﺎزدرارﺗــﺒﺎط ﺑــﺎ
رﺳﯿﺪن ﻣﯿﻬﻤﺎن اﺳــﺖ، ﯾﻌﻨﯽ اﮔــﺮﻫــﻨﮕﺎم ﭼــﺎی رﯾﺨﺘﻦ، ﺗــﻔﺎﻟﮥ ﭼــﺎی روی اﺳــﺘﮑﺎن ﺑــﺎﺷــﺪ، ﻧــﺸﺎن ازرﺳﯿﺪن ﻣﯿﻬﻤﺎن اﺳــﺖ )ﺳﻌﯿﺪی، ۰۷۲؛ ﺧــﻠﻌﺘﺒﺮی، ۹۹؛ ﻣــﺆﯾﺪﻣﺤﺴﻨﯽ، ۷۷۴؛ ﻣــﺮادی، ۶۷۲؛ ﺟــﻬﺎﻧﮕﯿﺮی، ۹۷۱.( ﺑــﺮای وﺿﻌﯿﺘﻬﺎی ﻣــﺘﻔﺎوت ﺗــﻔﺎﻟﮥ ﭼــﺎی
ﺗﻔﺴﯿﺮﻫـﺎیﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﻣﯽﺷـﻮد؛ ﻣـﺜﻼ ً: اﮔـﺮاﻧـﺪازۀ ﺗـﻔﺎﻟـﻪای دراﺳـﺘﮑﺎن ازﺣـﺪ ﻣـﻌﻤﻮل ﺑـﻠﻨﺪﺗـﺮﺑـﺎﺷـﺪ، ﻣﯽﮔـﻮﯾﻨﺪ ﻣﯿﻬﻤﺎن ﺑـﻠﻨﺪﻗـﺪ
ﺧـﻮاﻫـﺪ آﻣـﺪ )ﻣـﺤﺘﺎط، ۶۷۲(؛ اﮔـﺮﺗـﻔﺎﻟـﻪ دراﺳـﺘﮑﺎن ﭼـﺎی، ﻋـﻤﻮد ﺑـﺎﯾﺴﺘﺪ، ﻣﯿﻬﻤﺎن ﻣﯽآﯾﺪ و زود ﻣﯽرود؛ اﮔـﺮﺗـﻔﺎﻟـﻪ ﯾﺎ ﭼـﻮب ﮐﻮﭼﮏ ﺑـﺎﻗﯽﻣـﺎﻧـﺪه ازﭼـﺎی، اﻓﻘﯽ ﺑـﻤﺎﻧـﺪ، ﻣﯿﻬﻤﺎﻧﯽ ﻣﯽآﯾﺪ و ﻣﯽﻣـﺎﻧـﺪ؛ اﮔـﺮﭼـﻨﺪ ﺗـﻔﺎﻟـﻪ ﺑـﺎﺷـﺪ، ﻣﯿﻬﻤﺎﻧـﻬﺎ ﭼـﻨﺪ ﻧـﻔﺮﺧـﻮاﻫـﻨﺪ ﺑـﻮد )ﺳـﺮﻟﮏ، ۵۶.( ﮐﺎزروﻧﯿﻬﺎ ﺑـﺎوردارﻧـﺪ ﮐﻪ ﺗـﻔﺎﻟﮥ ﭼـﺎی را ﻧـﺒﺎﯾﺪ درﺣﯿﺎط ﺧـﺎﻧـﻪ و درﮐﻮﭼـﻪ رﯾﺨﺖ، زﯾﺮا ﻣـﺎﯾﮥ ﺳﺤـﺮو ﺳﯿﺎﻫﯽ ﻣﯽﺷـﻮد
)ﺣﺎﺗﻤﯽ، ۳ / ۴۳۱.(
0 Comments